Bu yazımızda International Baccalaureate Diploma Programı (IB Diploma) için gerekli olan extended essay nasıl yazılır, extended essay örnekleri nelerdir, extended essay nedir gibi konuları nelerdir bunları göreceğiz. International Baccalaureate nedir, süreç nasıl işler, extended essay nasıl yazılır, theory of knowledge (TOK) essay, internal assessment IB gibi konularda danışmanlık almak veya bu extended essay konusunda ders almak isterseniz sağ altta bulunan mesaj bölümünden, iletişim kısmından ya da [email protected]’dan bize ulaşabilirsiniz.
Dünyanın dört bir yanındaki IB öğrencileri, extended essay yazmaktan korkar, ancak bu iş bu kadar stresli değildir. Bu makalede, extended essay yazma konusunda sizi bilgilendireceğiz ve bu essay türünden A almanız için gereken kaynakları sağlayacağız.
Bu makaleyi okuyorsanız, extended essay yazmaya hazırlanan bir IB öğrencisi olduğunuzu varsayacağız. Bu yazıya gelecekteki potansiyel bir IB öğrencisi olarak bakıyorsanız, önce IB programının ne olduğuna dair kılavuzumuz ve IB müfredatının tam kapsamı dahil olmak üzere giriş niteliğindeki detaylı International Baccalaureate Diploma Programı (IB Diploma) makalelerimizi okumanızı tavsiye ederiz.
İçindekiler
Extended Essay Nedir?
IB extended essay veya EE, bir IB danışmanının (okulunuzda bir IB öğretmeni) gözetiminde yazdığınız ve IB Diplomanız için gerekli olan bir mini tezdir. EE’nin IB diplomanızı nasıl etkilediğini bu makalenin ilerleyen bölümlerinde tam olarak açıklayacağız.
Extended essay için, bir araştırma sorusu seçecek, araştırmayı yürütecek ve ardından bulgularınız hakkında bir makale yazacaksınız. Extended essay kelime limiti 4000’dir.
Uluslararası Bakalorya’nın bu makalenin “resmi bir akademik yazı” olması gerektiğini, yani detaylı araştırma yapıp ve bu kaynaklardan makalenize atıflar yapmanız gerektiğini belirtmektedir.
The IB Extended Essay şu bölümlerden oluşur:
- Başlık sayfası
- Contents sayfası
- Introduction
- Body paragrafları
- Conclusion paragrafı
- Referanslar
Ek olarak, araştırma konunuz, aşağıdaki onaylı altı DP kategorisinden veya IB konu gruplarından birine girmelidir:
- Grup: Dil ve Edebiyat Çalışmaları (Studies in Language and Literature)
- Grup: Dil Edinimi (Language Acquisition)
- Grup: Bireyler ve Toplumlar (Individuals and Societies)
- Grup: Bilimler (Sciences)
- Grup: Matematik (Mathematics)
- Grup: Sanat (The Arts)
Extended Essay Nasıl Yazılır?
Extended Essay Yazma Sürecine Başlarken
Kategorinizi ve araştırma konusu belirledikten sonra, okulunuzda halihazırda var olan bir IB öğretmeni seçmelisiniz. Bu öğretmenin yanı sıra dışarıdan bir öğretmenle de çalışabilirsiniz, mesela bizi danışmanınız olarak seçebilirsiniz. Çünkü okullarınızdaki öğretmenler kendi işlerininin yoğunluğu nedeniyle size çok kısıtlı vakit ayırabilirler ve bu sizin essay’inizi mükemmelleştirmeniz için çoğu zaman yetmez. Ama okulunuzda seçtiğiniz IB öğretmeni araştırmanızı yönlendirmeye yardımcı olur ve extended essay’inizin bir parçası olarak yapmanız gereken reflection session oturmalarını okulda resmi olarak yürütür. Okullarınız zaten bu hocaları bu oturumları yürütmeleri için zorunlu tutar.
2018 itibariyle, IB, denetim sürecinizin bir parçası olarak “reflection session” gerektirmeye başladı. Bu gerekliliği yerine getirmek için, IB’nin “reflection session” olarak adlandırdığı oturumlarda danışmanınızla en az üç kez görüşmeniz gerekir. Bu toplantılar yalnızca zorunlu olmakla kalmaz, aynı zamanda extended essay’in ve araştırma yöntemlerinizin resmi olarak belirlenmesi ve değerlendirmesinin bir parçasıdır.
IB’ye göre, bu toplantıların amacı “öğrencilerin araştırma sürecine katılımları üzerinde düşünmeleri için bir fırsat sağlamaktır.” Son reflection session oturumuna viva voce denir; ve bu, sizinle danışmanınız arasında 10 ila 15 dakikalık kısa bir görüşmedir. Bu, EE sürecinin en sonunda gerçekleşir ve danışmanınızın EE notunuzu etkileyen raporunu yazmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
İşte viva voce oturumunda ele alınan konular:
- İntihal kontrolü
- Projenizin başarıları ve zorlukları hakkındaki düşünceniz
- EE sürecinde öğrendikleriniz üzerine reflection’larınız
Tamamlanmış extended essay’iniz, danışmanınızın raporuyla birlikte, notlandırılmak üzere IB’ye gönderilecektir. Değerlendirme kriterlerini birazdan ele alacağız.
IB Extended Essay Topics – Extended Essay Örnekleri
Yukarıda listelenen onaylanmış kategorilerden birine girdiği sürece teknik olarak herhangi bir şey hakkında yazabilirsiniz.
IB derslerinden (Tiyatro, Film, İspanyolca, Fransızca, Matematik, Biyoloji vb.) birine uyan bir konu seçmek en iyisidir, çünkü hali hazırda okul dersleriniz de olduğu için zor bir konu seçmemek yararınıza olacaktır.
Aşağıda daha önce yazılmış extended essay topic örneklerinden bazılarını incelemeniz için veriyoruz:
- Visual Arts: Can Luc Tuymans Be Classified as a Political Painter?
- Math: Alhazen’s Billiard Problem
- Geography: The Effect of Location on the Educational Attainment of Indigenous Secondary Students in Queensland, Australia
- English: An Exploration of Jane Austen’s Use of the Outdoors in Emma
- Chemistry: How Does Reflux Time Affect the Yield and Purity of Ethyl Aminobenzoate (Benzocaine), and How Effective is Recrystallisation as a Purification Technique for This Compound?
- Biology: The Effect of Age and Gender on the Photoreceptor Cells in the Human Retina
Konuların ne kadar çeşitli olduğundan, ne kadar konu seçme konusunda ne kadar özgürlüğe sahip olduğunuzu görebilirsiniz. Peki seçenekler sınırsız olduğunda nasıl seçersiniz?
Extended Essay Nasıl Yazılır?
Bu kısımda size extended essay nasıl yazılır onu anlatacağız. Extended essay yazmak için, öncelikle, essay nasıl yazılır onu bilmeniz gerekmektedir. Bilmiyorsanız essay nasıl yazılır makalemizden ücretsiz olarak öğrenebilir ya da bize iletişim bölümünden ulaşıp bizden danışmanlık alabilirsiniz.
#1: Sevdiğiniz Bir Konu Hakkında Yazın
Yazdığınız konuyu sevmiyorsanız, iyi bir essay yazmayı bekleyemezsiniz. Örneğin, İngiliz tiyatrosuna karşı büyük bir ilginiz var diyelim; bu durumda İkinci Dünya Savaşı sonrası İngiliz tiyatrosundaki devrim hakkında bir extended essay yazmanız mantıklı olacaktır.
IB Diploması almak isteyen herkesi Extended Essay’i ciddiye almaya davet ediyoruz. Bunun için de sevdiğiniz ya da ilginizin olduğu bir konuyu seçmek mantıklı olacaktır.
Ama tutkulu olduğunuz bir konuyu nasıl bulabilirsiniz? En çok hangi derslerden hoşlandığınızı ve nedenini düşünerek başlayın. Matematik derslerini problem çözmeyi sevdiğiniz için mi seviyorsunuz? Yoksa edebi metinleri incelemeyi sevdiğiniz için mi İngilizce’yi seviyorsunuz?
Extended Essay konunuzu seçerken doğru ya da yanlış cevap olmadığını unutmayın. Tıpkı sosyal bilimlerde yazmayı seçtiğiniz için başarısızlığa mahkum olmadığınız gibi, bilim hakkında yazdığınız için yüksek not almanız daha olası değildir. Notunuzu, araştırmayı seçtiğiniz alan değil, ürettiğiniz essay’in kalitesi belirleyecektir.
Kategorinizi belirledikten sonra, daha spesifik konularda beyin fırtınası yapmalısınız. En sevdiğiniz ders veya konu neydi? Bu tür beyin fırtınası için birkaç saat harcamanızı öneririz. Sevdiğiniz bir konu hakkında yazarsanız daha iyi puan alırsınız.
Son bir not: Neyi araştıracağınızı gerçekten bilmiyorsanız, gelecekteki ana dalınızda veya kariyerinizde size yardımcı olacak bir konu seçin. Bu şekilde, extended essay’inizi yurtdışındaki okullara başvururken mülakatlarda bir konu olarak kullanabilirsiniz.
#2: Ne Çok Geniş Ne de Çok Dar Bir Konu Seçin
Geniş ve dar arasında ince bir çizgi vardır. Öyle bir konu seçmelisiniz ki 4000 kelime yazacak kadar geniş, 4000 kelimeyi aşmayacak kadar da dar olmalı.
İkinci Dünya Savaşı hakkında yazamazsınız çünkü burdan bir kitap değerinde malzeme çıkar. Esir kamplarında tutulan insanların günlük iaşe hakkı hakkında da bir extended essay yazamazsınız çünkü bunun üzerine 4.000 kelime yazacak içerik bulamayacaksınız.
Ama, Alman savaş esirlerinin yaşadıkları esir kamplarındaki hayat koşullarının Nazilerin başarılarından ve başarısızlıklarından nasıl etkilendiğini hakkında 4000 kelimelik bir essay yazabilirsiniz. Bu sadece bir örnekti, buna benzer bir şekilde yazacağınız konuyu seçip sonra konuyu daraltabilirsiniz.
Çok geniş veya çok dar olmayan bir konuyu tam olarak belirlemeye çalışırken sıkışıp kaldıysanız, karşılaştırmaya dayanan bir konu üzerinde beyin fırtınası yapmanızı öneririz. Yukarıda verdiğimiz örnek makaleler listesine bakarsanız, birçoğunun ana argümanlarını formüle etmek için karşılaştırmalar kullandığını fark edeceksiniz.
2-3 oyunu, birkaç kitabı karşılaştırdığınız konular, içerik çıkarabileceğiniz konulardır. Her bir öğeyi analiz edebilir ve ardından her birinin derinlemesine analizini yaptıktan sonra birbirleriyle karşılaştırabilirsiniz. Bu öğelerin karşılaştırma ve kontrast oluşturma yolları, makalenizin thesis’ini oluşturacaktır.
Yine de, extended essay’den A notu almanın tek yolu karşılaştırmalar değildir. Beyin fırtınasından sonra, karşılaştırmaya dayalı olmayan bir konu seçerseniz ve konunuzun çok geniş mi yoksa dar mı olduğundan hala emin değilseniz, birkaç saatinizi temel bir araştırma yaparak geçirin ve konu hakkında toplayabildiğiniz kadar materyal toplayın.
Yazmak istediğiniz konu ile ilgili 1000’den fazla kitap, makale veya belgesel varsa, konu çok geniş olabilir. Ancak konunuzla bağlantısı olan yalnızca iki kitap varsa, bu sefer de konu çok dar olabilir. Konunuz hakkında emin değilseniz danışmanınıza sorun—danışmanlar bu durumlar için varlar. Danışmanlardan bahsetmişken…
#3: Konunuza Aşina Olan Bir Danışman Seçin
Kimin danışmanınız olmasını istediğinizden emin değilseniz, ilk üç tercihinizin bir listesini oluşturun. Ardından, her olasılığın artılarını ve eksilerini yazın (bunun kulağa sıkıcı geldiğini biliyoruz, ama gerçekten yardımcı oluyor).
Örneğin Bay X benim en sevdiğim öğretmenim ve çok iyi anlaşıyoruz ama o İngilizce öğretiyor. Bense, Amerikan elektrikli arabalarının verimliliğini yabancı elektrikli arabalarla karşılaştıran bir deney yapmak istiyorum. Bir yıl önce Bayan Y danışmanım oldu. Fizik dersi veriyor ve beni seviyor. Bay X’in aksine, Bayan Y deneyimi tasarlamama daha iyi yardım edebilir.
Konuma ve danışmanımdan beklediğime göre, Bayan Y benim için Bay X’den daha uygun olurdu (onu çok sevmeme rağmen).
Bu hikayeden alınacak ders şudur: En sevdiğiniz öğretmeninizden danışmanınız olmasını istemeyin. Danışmanınız başka bir dersi veriyorsa sizin için verimsiz olabilirler. Örneğin, biyoloji öğretmeninizden İngilizce literatürüne dayalı bir EE yazma konusunda size rehberlik etmesini istememelisiniz.
Yine de bu kuralın elbette istisnaları vardır. Konunuz hakkında tutkulu ve bilgili bir öğretmeniniz varsa, o hocayı danışman seçebilirsiniz. Bunu yapmadan önce tüm seçeneklerinizi düşünün.
Danışmanınız olması için bir öğretmene başvurmadan önce, bu süreç için hangi gereksinimleri olduğunu öğrenmek için lisenizle görüşün. Örneğin, bazı IB liseleri, IB Extended Essay danışmanınızın bir Sözleşme Formu imzalamasını ister.
Doldurulması gereken herhangi bir evrak olup olmadığını IB koordinatörünüze sorduğunuzdan emin olun. Okulunuzun imzalanmış belirli bir forma ihtiyacı varsa, öğretmeninizden EE danışmanınız olmasını istediğinizde bunu yanınızda getirin.
#4: Sizi En İyi Olmaya Zorlayacak Bir Danışman Seçin
Bazı öğretmenler, yazdığınız draft’ları okumak zorunda oldukları ve bu konuda çok istekli olmadıkları için yalnızca size minimum geri bildirimde bulunur. Essay’inizin taslaklarını okumak için zaman ayıracak ve size kapsamlı feedback’ler verecek bir öğretmen seçin. Extended Essay taslağınızı daha iyi hale getirmek için çalışmazsanız A alamazsınız. Ya da bizden danışmanlık alır rahat rahat yazarsınız 🙂
Ayrıca, danışmanınızın değerlendirmesinin EE puanınızın bir parçası olduğunu unutmayın. Sizi daha iyisini yapmaya zorlayan biriyle görüşüyorsanız ve onların tavsiyelerini dikkate alıyorsanız, sizi iyi tanımayan ve essay’inizle çok fazla ilgilenmeyen bir danışmandan daha çok yararlı şeyler söyleyeceklerdir.
IB’nin yalnızca danışmanların EE’de iyileştirmeler önermesine izin verdiğini unutmayın. Öğretmeniniz aslında EE’nizi yazmanıza yardımcı olamaz. IB, danışmanın adayla EE’yi tartışırken toplamda yaklaşık iki ila üç saat geçirmesini tavsiye eder.
#5: Extended Essay’inizin Açık ve Akıcı Olmalıdır.
IB iyi yapılandırılmış essay’leri sever. EE’nizde net ve anlaşılır bir introduction (bir ila iki çift aralıklı sayfa olması gerekir), iyi formüle edilmiş bir research question (yani, araştırdığınız şey), body paragrafları ve bir conclusion paragrafı (yaklaşık bir çift aralıklı sayfa) olması gerekir. Düzeni net olmayan bir makaleye kötü not verilir.
EE body paragrafları, essay’in büyük bölümünü oluşturmalıdır. Yaklaşık 8 ila 18 sayfa uzunluğunda olmalıdır (yine, konunuza bağlı olarak). Body paragrafları birden fazla parçaya bölünebilir. Örneğin, bir karşılaştırma yapıyorsanız, body paragrafının üçte biri Roman A Analizi, üçte biri Roman B Analizi ve son üçte biri Roman A ve B karşılaştırmanız olabilir.
Bu EE’deki gibi bir deney yapıyor veya verileri analiz ediyorsanız, EE’deki body’lerinizin bilimsel yöntemle uyumlu net bir yapıya sahip olmalıdır; araştırma sorusunu belirtmeli, yönteminizi tartışmalı, verileri sunmalı, verileri analiz etmeli, belirsizlikleri açıklamalı ve bir sonuç çıkarmalı ve/veya deneyin başarısını değerlendirmelisiniz.
#6: Yazmaya Erken Başlayın!
4.000 kelimelik bir essay’i sadece bir hafta içinde yazıp da A alamazsınız. Pek çok makale okuyacaksınız (ve konunuza bağlı olarak muhtemelen kitaplar ve oyunlar da okuyacaksınız). Bu nedenle, araştırmanıza mümkün olan en kısa sürede başlamanız zorunludur. Ama yine de az vaktiniz varsa korkmayın, Essay Sepeti halleder 🙂
Her okulun Extended Essay için farklı bir son tarihi (deadline’ı) vardır. Bazı okullar, son sınıfınızın Kasım ayında essay’i bitirmenizi ister; bazıları ise Şubat ayına kadar vakit verebilir. Okulunuz size son teslim tarihinizin ne olduğunu söyleyecektir. İlk yılınızın Şubat ayına kadar bundan bahsetmedilerse, IB koordinatörünüze bunu sorun.
Bazı liseler, ne zaman bir konu bulmanız gerektiğine, danışmanınızla ne zaman görüşmeniz gerektiğine ve belirli taslakların ne zaman geleceğine dair bir zaman çizelgesi verebilir. Bunu her okul yapmaz. Belirli bir zaman çizelgesinde olup olmadığınızdan emin değilseniz IB koordinatörünüze sorun.
Aşağıda bizim önerdiğimiz EE zaman çizelgesini sizinle paylaşıyoruz. Çoğu okuldan daha erken olmasına rağmen, sizi bir ton sıkıntıdan kurtaracaktır.
- Lisedeki 3. sınıfın Ocak/Şubat ayı: Araştırma konunuzun ne olacağını bir karara verin. (veya en azından ilk üç seçeneğinizi) belirleyin.
- Lisedeki 3. sınıfın Şubat ayı: Extended essay danışmanınız olması için belirlediğiniz öğretmenlerinize teklif götürün. Reddederlerse, bulana kadar başkalarına sormaya devam edin. Bir EE danışmanının nasıl seçileceğine ilişkin yukarıdaki notlarıma bakın.
- Lisedeki 3. sınıfın Nisan/Mayıs ayı: Extended essay danışmanınıza EE’nizin bir taslağını ve araştırma kaynaklarının bibliyografyasını (en az yedi ila 10 tavsiye ederim) gönderin. Taslağınızı tartışmak için EE danışmanınızla görüşün.
- 3. sınıf ve 4. sınıf arasındaki Yaz ayı: İlk tam taslağınızı yaz boyunca 3. sınıfın yazında tamamlayın. Kimse yaz boyunca çalışmak istemez, ama bize güvenin – üniversite sınavına hazırlanma süreci, IB derslerinizin yükü diğer dahili değerlendirmelerle meşgul olduğunuzda yazın en azından taslağı hazırlamak sizi stresten kurtaracak. Bu ilk tam taslağı bir an önce yapın çünkü muhtemelen ilk denemede söylemek istediğiniz her şeyi 4.000 kelimeye sığdıramayacaksınız.
- 3. sınıfın yazı Ağustos/Eylül ayları: EE’nizin ilk taslağını danışmanınıza teslim edin ve geri bildirim alın. Geri bildirimlerinizle makalenizi geliştirmeye çalışın. Geliştirme için danışmanınızın çok fazla önerisi varsa, son taslaktan önce bir taslak daha okuyup okumayacaklarını sorun.
- 4. sınıfın Eylül/Ekim ayı: İkinci EE taslağını danışmanınıza gönderin (gerekirse) ve geri bildirimlerine bakın. Mümkün olan en iyi nihai taslağı oluşturmaya çalışın.
- 4. sınıfın Kasım-Şubat ayı: Viva voce’nizi planlayın. Son taslağınızın iki kopyasını IB’ye gönderilmek üzere okulunuza gönderin. Muhtemelen mezun olana kadar notunuzu bilemeyeceksiniz.
Bu milestone’ların arasında, danışmanınızla iki reflection session oturumu daha planlamanız gerektiğini unutmayın. (Öğretmenleriniz bu oturumlarla ilgili olarak bunun gibi bir formda notlar alacak ve daha sonra IB’ye sunulacaktır.)
Taslaklarınız hakkında geri bildirim aldığınızda bunları essay’inize uygulamanızı öneririz, ancak bu toplantılar nihayetinde danışmanınıza bağlı olacaktır.
Extended essay nasıl yazılır? – Essay Sepeti
International Baccalaureate Diploma Programı (IB Diploma) Extended Essay Nasıl Notlandırılır?
Extended Essay’ler, IB tarafından atanan sınav görevliler tarafından 0 ila 34 arasında notlandırılır. Her biri kendi puan setine sahip beş kriter üzerinden puanlandırılacaksınız. Extended essay’ler için IB kılavuzunu okuyarak EE puanlamasının nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
- Kriter A: Focus and Method (en fazla 6 puan)
- Kriter B: Knowledge and Understanding (en fazla 6 puan)
- Kriter C: Critical Thinking (en fazla 12 puan)
- Kriter D: Presentation (en fazla 4 puan)
- Kriter E: Engagement (en fazla 6 puan)
Bu kriterlerin her birinde ne kadar başarılı olduğunuz, EE’niz için alacağınız son harf notunu belirleyecektir. IB Diplomanızı almaya hak kazanmak için en az D almış olmanız gerekir.
Her kriterin bir puan değeri olmasına rağmen, IB, not verenlerin puan toplamlarını notlara dönüştürmediğini açıkça belirtir; bunun yerine, extended essay’inizin son notunu belirlemek için nitel not tanımlayıcıları kullandıklarını da söyler. Not tanımlayıcıları (grade descriptors) bu belgenin 103. sayfasındadır.
0 ile 34 arasındaki puanlar kabaca şu notlara denk gelmektedir:
Extended Essay örnekleri
Extended Essay’den aldığınız not, IB Diplomanız için kaç puan alacağınızı belirlemek için TOK (theory of knowledge essay) notunuzla birleştirilir.
Theory of Knowledge essay’in nasıl yazıldığını öğrenmek veya bir IB Diploması almak için kaç puana ihtiyacınız olduğunu öğrenmek için, IB programıyla ilgili eksiksiz kılavuzumuzu ve IB Diploması gereksinimleri kılavuzumuzu okuyun.
IB Diplomanızı alabilmeniz için her iki kategoride (TOK ve EE) 24 puan kazanmanız gerekmektedir. Kazanabileceğiniz en yüksek puan 45’tir.
IB TOK Extended essay matrix
Diyelim ki EE’nizden A ve TOK’dan B aldınız. Diplomanız için 3 puan alacaksınız. 2014 itibariyle, extended essay veya TOK essay’den E puanı alan bir öğrenci, IB Diploması alamayacaktır.